LECZENIE FARMAKOLOGICZNE

Istnieje kilka grup leków ukierunkowanych na leczenie nadciśnienia płucnego. Ich mechanizmy działania są różne, ale wszystkie mają na celu rozszerzanie zwężonych tętniczek płucnych oraz powstrzymanie procesu namnażania się komórek. Leki te spowalniają postęp choroby, zmniejszają objawy niewydolności prawej komory serca, wydłużają życie oraz poprawiają jakość życia pacjentów z tętniczym nadciśnieniem płucnym.

Leczenie farmakologiczne można podzielić na dwie grupy:

• Leczenie celowane na tętniczki płucne
• Leczenie wspomagające (uzupełniające)

LECZENIE CELOWANE NA TĘTNICZKI PŁUCNE

Leki celowane na tętniczki płucne mają punkt uchwytu swojego działania w tętniczkach płucnych. Należą do nich trzy główne grupy leków, które przedstawiono schematycznie na poniższej Rycinie 1. tutaj dodajemy zdjęcie

ŚCIEŻKA 1
ANTAGONIŚCI RECEPTORA ENDOTELINY (ERA)
Endotelina to związek chemiczny, który jest substancją najsilniej zwężającą naczynia krwionośne w organizmie człowieka. U chorych z nadciśnieniu płucnym zaobserwowano nadmiar endoteliny w osoczu i tkance płucnej. Prowadzi to do zarastania naczyń płucnych i wzrostu ciśnienia w tętniczkach płucnych. Zadaniem ERA jest zablokowanie receptorów dla endoteliny, a więc osłabienie jej działania w organizmie i szkód spowodowanych jej nadmiarem. Obecnie istnieją trzy rodzaje ERA stosowane w leczeniu tętniczym nadciśnieniu płucnym:

• AMBRISENTAN
• BOSENTAN
• MACITENTAN

Wszystkie te leki występują w postaci tabletek.

ŚCIEŻKA 2
INHIBITORY FOSFODIESTERAZY typu-5 (INHIBITORY PDE-5)
Działanie leków z tej grupy polega na zwiększeniu stężenia cGMP, enzymu odpowiedzialnego za rozkurcz komórek mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych, też tętniczkach płucnych. W konsekwencji obniża się ciśnienie w tętnicy płucnej i poprawia przepływ krwi w płucach.
Do inhibitorów PDE-5 zaliczamy:

• SILDENAFIL
• TADALAFIL

Leki te stosowane w terapii tętniczego nadciśnienia płucnego występują w postaci tabletek.

ROZPUSZCZALNE STYMULATORY CYKLAZY GUANYLOWEJ (STYMULATORY sGC)
Stymulatory sGC to leki stosowane w leczeniu osób z tętniczym nadciśnieniem płucnym oraz z przewlekłym zakrzepowo-zatorowym nadciśnieniem płucnym. Rozpuszczalna cyklaza guanylowa w sposób pośrednio powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych w płucach i obniżenie ciśnienia w tętniczkach płucnych. Mechanizm jego działania jest podobny do inhibitorów PDE5, ale leki te w odróżnieniu od PDE5 działają niezależnie od ilości produkowanego tlenku azotu przez organizm.
Z uwagi na podobny mechanizm działania tych leków, nie powinny one być ze sobą łączone.
Do stymulatorów sGC zaliczamy:

• RIOCIGUAT

Riociguat jest lekiem w postaci tabletek.

ŚCIEŻKA 3
ANALOGI PROSTACYKLINY
Prostacyklina jest substancją o właściwościach naczyniorozszerzających, antyproliferacyjnych (zatrzymujących namnażanie się komórek) i przeciwpłytkowych (zmniejszających tworzenie się skrzepów krwi). Zmniejszona na skutek choroby ilość prostacykliny w organizmie powoduje nadmierny rozrost komórek w ścianach naczyń, a przez to mniejszą ich zdolność do rozkurczu.
Analogi prostacykliny są w swojej budowie bardzo podobne do prostacykliny obecnej w zdrowym organizmie człowieka. Są one dostarczane do organizmu drogą: dożylną, podskórną oraz wziewną.

Dożylne analogi prostacykliny są dostarczane za pomocą przenośnej pompy infuzyjnej przez cewnik wprowadzony do żyły głównej górnej. W leczeniu dożylnym wykorzystywany jest:

• EPOPROSTENOL
• TREPROSTINIL

​ Podskórne analogi prostacykliny są dostarczane we wlewie ciągłym za pomocą małej pompy. Igła umieszczana jest najczęściej w powłokach brzusznych a lek wchłania się do organizmu z tkanki podskórnej.
W leczeniu podskórnym wykorzystywany jest:

• TREPROSTINIL

Wziewne analogi prostacykliny są dostarczane przez urządzenie (specjalny nebulizator lub inhalator), które umożliwia pacjentowi wdychanie leku przez usta, a rozpylona zawiesina leku o odpowiednio małych cząsteczkach przez drogi oddechowe dostaje się do drobnych oskrzeli a stamtąd do naczyń płucnych .
W leczeniu wziewnym wykorzystywany jest:

• ILOPROST

AGONIŚCI RECEPTORA DLA PROSTACYKLINY
Agonista receptora dla prostacykliny aktywuje receptor dla prostacykliny. Różnią się tym, że mają inną budowę niż prostacyklina, ale ten sam punkt uchwytu (receptor dla prostacykliny). W efekcie naśladuje jej korzystne działanie w organizmie i pomaga rozszerzyć naczynia krwionośne w płucach. Mechanizm jego działania jest podobny jak innych analogów prostacykliny podawanych drogą wziewną, dożylną lub podskórną. Dlatego nie można tych leków stosować razem jednocześnie.
Lekiem z tej grupy jest:

• SELEKSYPAG

To lek doustny stosowany w postaci tabletek.

ANTAGONIŚCI WAPNA
Jako jedne z pierwszych zostały wykorzystane do leczenia celowanego na tętniczki płucne. Działają rozszerzająco na naczynia, w tym także naczynia płucne, powodując ich rozkurcz. Są to leki zarezerwowane do leczenia pacjentów, którzy w czasie cewnikowania prawego serca (patrz podrozdział diagnostyka- badanie hemodynamiczne) odpowiedzieli pozytywnie spadkiem ciśnienia w tętnicy płucnej w czasie testu reaktywności naczyń płucnych. Tylko około 10 % pacjentów z tętniczym nadciśnieniem płucnym, zwanych „responderami” odpowiada pozytywnie na ten typ leczenia i często wystarczą u nich antagoniści wapnia jako jedyny sposób leczenia nawet wiele lat. Nie da się określić czasu utrzymywania się reaktywności naczyń płucnych u „responderów”, dlatego pacjenci Ci powinni być poddawani regularnym badaniom kontrolnym. U pacjentów, którzy nie są „responderami” leki te nie powinny być rutynowo stosowane.
Do antagonistów wapnia należą:

• DILTIAZEM
• NITRENDYPINA
• AMLODYPINA

Wszystkie te leki stosowane są drogą doustną w postaci tabletek.

LECZENIE UZUPEŁNIAJĄCE

Leki moczopędne
Leki moczopędne (diuretyki) pomagają usunąć z organizmu nadmiar wody objawiający się m.in. obrzękami kończyn dolnych, powiększeniem wątroby czy wodobrzuszem.

Tlenoterapia
Tlenoterapia to podawanie tlenu przez wężyk, za pomocą urządzenia, zwanego koncentratorem tlenu. Terapia tlenowa jest uzupełnieniem leczenia nadciśnienia płucnego. Tlenoterapia poprawia jakość życia pacjentów. Zwiększenie ilości tlenu we krwi zmniejsza uczucie zmęczenia i duszności, ale powinno być ściśle monitorowane przez lekarza.

Leczenie przeciwzakrzepowe
Leki przeciwzakrzepowe (antykoagulanty) to leki, które zmniejszają ryzyko powstawania zakrzepów, stabilizują i/lub ułatwiają rozpuszczanie już istniejących zmian zakrzepowych. Najczęściej przyjmują go pacjenci z zakrzepowo-zatorowym nadciśnieniem płucnym, a rzadko pacjenci z tętniczym nadciśnieniem płucnym. Leczenie tymi lekami powinno być ściśle monitorowane przez lekarza.

Digoksyna
Powoduje wzrost kurczliwości komór serca oraz zmniejszenie szybkości pracy serca. Digoksynę stosuje się prawie wyłącznie u pacjentów z nadciśnieniem płucnym, którzy mają nadkomorowe zaburzenia rytmu, np. migotanie przedsionków, trzepotanie przedsionków, częstoskurcz nadkomorowy. Lek stosuje się w formie tabletek i leczenie digoksyną powinno być ściśle monitorowane.